پوستر چیست؟
پوستر تلفیقی است از هنر گرافیک و هنر تبلیغات، هرچند که این دو در موازات و کنار هم، همواره حرکت نموده اند و مکمل یکدیگر هستند.
پوسترها طراحی های گرافیکی هستند که جهت تبلیغات، طراحی و منتشر می شوند.
در تعریف جزئی تر پوسترها برای اطلاع رسانی مطلب، رویداد یا موضوع خاصی به کار برده می شود و چون در زمان و مکان خاصی و برای مقصود خاصی در همان زمان و مکان طراحی می شود، اثر گذرا و ناماندگاریست.
مخاطبان پوسترها عامه مردم هستند و هر پوستر طیف و گستره فراوانی از جمعیت را، مخاطب قرار می دهد.
توسط المان ها و تصاویر مستقیم یا غیر مستقیم که در سطور پایین تر به آن اشاره خواهیم کرد، ارتباط بصری، برای انتقال مفاهیم خاص به بیننده، برقرار می کنند.
حیطه طراحی پوستر از تخیل طراح آغاز می شود و تا تصاویر ، فرم ها و رنگ و خط ها در آن ادامه می یابد.
اولین پوسترها بر روی چوب طراحی می شدند و تاریخ شروع و ابداع پوستر به اواخر قرن نوزده میلادی در انگلستان باز می گردد و سیر تحولات آن، در همان سالها در فرانسه جایی که ژول شره، پدر هنر پوستر در آن زندگی می کرد، ادامه پیدا کرد.
پس از جنگ جهانی دوم هنر پوستر و اصولا هنر گرافیک رنگ و بوی بهتری به خود گرفت.
المان های تشکیل دهنده پوستر
تمامی المان های به کار رفته در پوستر، می توانند در قالب یک عکس استفاده شوند. عکس های به کار رفته در پوسترها به دو گونه می باشند:
- عکس های صنعتی: که در این نوع عکس خود کالا یا خدمات موضوع عکس می باشد. به این تصاویر، تصاویر مستقیم می گویند.
- عکس های تبلیغاتی: که در این نوع عکس ها المان یا تصویری به طور غیر مستقیم موضوع و هدف از پوستر را القا می نماید. به این تصاویر، تصاویر غیر مستقیم می گویند.
المان های طراحی پوستر
طراحی های گرافیکی از سه المان ثابت : رنگ و فونت و فرم تشکیل می شوند.
پوستر نیز از طرح گرافیکی دیگر مستثنی نمی باشد.
رنگ ها
بهتر است در استفاده از رنگ در پوسترها، مفاهیم رنگ ها را نیز در نظر بگیرید.
از آنجا که پوسترها وسیله تبلیغات هستند، انتخاب رنگ ها می تواند در اثر بخشی آن یا موفقیت اطلاع رسانی آن سهم قابل توجه ای داشته باشد.
بهتر است بیش از سه رنگ مهم و اصلی، در طرح شما چشم نوازی نکند. یعنی پوستر شما بر پایه سه رنگ که درجه اهمیت آنها نیز با هم یکسان نیست، طراحی شود.
از میان این سه رنگ، یک رنگ بار و سنگینی بیشتری داشته باشد. رنگ دیگر در رتبه دوم از نظر اهمیت باشد و رنگ آخر در جایگاه سوم اهمیت قرار گیرد.
بدین ترتیب حال و هوای اصلی تبلیغات یا اطلاع رسانی پوستر شما مشخص می شود.
استفاده از رنگ های زیاد، به جز موارد خاص، حس شلوغی و درهمی را منتقل می کند و تاثیر گذاری کمتری خواهد داشت.
بهتر است بدانید رنگ های گرم به دلیل تاثیری که بر روی بیوشیمی بدن می گذارد (افزایش هیجان و ضربان نبض) در پوسترهای خوراکی بیشترین استفاده را دارند و رنگ های سرد به دلیل تاثیر متقابل آن با رنگ های گرم، احساس آرامش و اطمینان را به بیننده منتقل کرده و شاید مثلا در پوسترهای تبلیغاتی سازمان های بیمه و یا بانک ها و ... کاربرد و اثر بخشی بیشتری داشته باشند.
در این مبحث نمی خواهیم به تاثیر رنگ ها و مفاهیم بصری منتقل شده از آنها بپردازیم، تنها می خواهیم به اهمیت رنگ های استفاده شده در پوسترها اشاره کنیم.
فرم ها
فرم ها، همان اشکال و نمادهای به کار رفته در تصاویر پوسترها می باشد که هرچه خلاقانه و تصویر سازی شده باشد در ذهن، ماندگارتر و تاثیرگذارتر خواهد بود.
فرم ها نیز مانند رنگ ها دارای مفاهیم بصری متفاوت هستند و در انتخاب آن ها در تبلیغات باید دقت فراوانی کرد.
مثلا خطوط شکسته در صنایع سنگین استفاده بیشتری می شوند (مانند صنایع خودروسازی) و خطوط منحنی در صنایع و خدمات یا تولیدات ملایم تر (مثلا صنایع غذایی یا تولیدات اسباب بازی ) بیشتر استفاده می شوند.
فونت ها
فونت ها نیز مانند سایر المان های پوستر با دقت انتخاب می شوند و با هدف و موضوع پوستر باید متناسب استفاده شوند.
پر واضح است در پوستر یک رویداد تاریخی، استفاده از فونت های مخصوص همان زمان جالب تر و مناسب تر می باشد، یا بهتر است در پوستری از نوع یک رویداد یا تولید محصول کودکانه، از فونت های کودکانه یا فانتزی استفاده گردد.
هرگز نوشته های پوستر را ساده ننویسید. هر چقدر پوستر شما ساده باشد، نوشته های آن نباید ساده و شبیه کلمات کتاب یا مجله باشد.
هر خلاقیتی که می توانید بر روی فونت ها و نوشته اعمال کنید تا نوشته های پوستر شما شبیه کتاب داستان نباشد!
مثال هایی از پوستر
در دنیای امروز، پوسترها در همه جا یافت می شوند.
یک پوستر میتواند عکس یک فرد مشهوری باشد که آن را از مجلهای پاره میکنید، تبلیغی باشد که در مترو میبینید، یک تصویر هنری معروفی باشد که در اتاق خود در خوابگاه آویزان کرده اید، تبلیغی برای کنسرت در کنار یک ساختمان باشد، اطلاعیهای از وزارت بهداشت برای نحوه مبارزه با کرونا باشد، و یا تبلیغات یک کاندیدا خاص برای تشویق به رای دادن باشد.
اما در ابتدایی ترین شکل خود، پوستر یک تبلیغ موقت از یک ایده، محصول یا رویدادی است که در یک فضای عمومی برای مصرف انبوه قرار می گیرد.
پوستر هنر والایی نیست.
بر خلاف تابلویی که در موزه می بینید، یک پوستر منحصر به فرد نیست.
صدها یا هزاران نسخه از یک تصویر خاص چاپ شده و در یک شهر یا کشور پخش می شود و به ده ها هزار بیننده اجازه می دهد تا با آن در تماس باشند.
بر خلاف مونالیزا که صدها سال زنده مانده است، پوستر گاهی اوقات فقط برای چند روز یا حتی چند ساعت قبل از ناپدید شدن دیده می شوند، و سپس برای همیشه نابود خواهند شد و کسی هم به یاد آن نخواهد افتاد.
از آنجایی که اوج علاقه به پوستر در دوران قبل از عکاسی اتفاق افتاده است، اطلاعات بسیار کمی از بسیاری از طرح های پوستر ایجاد شده در قرن های گذشته در دست داریم.
در واقع، تنها پوسترهایی که زنده مانده اند، بخش هایی از دوره چاپ هستند که در وهله اول هرگز نمایش داده نشدند.
نکاتی در طراحی پوسترها
استفاده از المان های فونت، فرم و رنگ با آن شیوه که در مبحث عناصر تشکیل دهنده پوستر به آن اشاره کردیم، قانون و قاعده بی قید و شرطی برای طراحی پوستر نیست بلکه این موقعیت و خلاقیت طراح است که فرم، شکل، رنگ و فونت و در نهایت تصاویر را کنار هم می چیند.
جسور باشید و خلاق فکر کنید
بهتر است قبل از هر چیز به طرح های ساختار شکنانه نیز فکر کنید.
زیرا ساختارشکنی، در بیشتر موارد، پویایی را نشان می دهد و نشان می دهد در پشت طراحی شما تفکری سوای قوانین و قواعد تکراری و کلیشه ای وجود دارد.
از شلوغی بی مورد بپرهیزید
همیشه زیبایی، در شلوغی و تصاویر زیاد نمی باشد. گاهی زیبایی در سادگی خلاصه می شود و باید به سادگی بیشتر فکر کنید.
زیرا مفاهیم بصری در تصاویر ساده تر، زودتر و سریعتر، راحت تر و مستقیم تر منتقل می شوند و همیشه تاثیر گذاری در انتقال سریع مفهوم می باشد.
چون پوستر یک وسیله تبلیغاتی است بنابراین پیام آن نباید مبهم باشد و برداشت های متفاوتی از آن شود. این موضوع به اثر بخشی پوستر ضربه وارد می کند.
خود را بی مورد محدود نکنید
برای طراحی پوستر هیچ قاعده و قانون حتمی وجود ندارد.
البته معتقدیم اصولا در طراحی گرافیکی، قانونی مشخصی وجود ندارد. طراح گرافیک از محدود شدن بیزار است و دوست دارد حرف اول و آخر، خلاقیت و ایده های او باشد و این، یک اثر گرافیکی را قانونمند و هدفمند می سازد.
پس الهام بخش اندیشه و ایده های خلاقانه خود باشید تا طرح زیبا و تاثیر گذاری را بر صفحه طراحی خود خلق نمایید.
قابلیت نصب پوستر
پوستر باید به گونه طراحی و چاپ شود که قابلیت نصب را داشته باشد.
زیرا در نهایت قرار است از جایی آویزان گردد یا در نقطه ای نصب شود.
ابعاد پوسترها
اصولا برای پوستر، ابعاد مشخصی وجود ندارد. ابعاد پوستر معمولا بزرگ است و حداقل در قطع A3 طراحی و چاپ می گردند.
اما قطع دقیق A3 به دلیل پرت زیاد کاغذ چندان استفاده نمی شود.
پوستر معمولا در ابعاد 100*70 یا 50*70 طراحی می شود که پرتی کاغذ کمتری داشته باشد.
به همین دلیل، معمولا پوسترها به صورت عمودی نصب می شود.
تاریخچه پوستر
درست مانند تاریخچه پیدایش زبان، هیچ روایت مستندی، درباره منشاء زمان و مکان پیدایش اولین پوستر در دست نیست.
شواهدی از تابلوها و آثار باستانی پوستر مانند وجود دارد که قدمت آنها به مصر باستان بازمیگردد، زمانی که یک صاحب کسب و کار حرفهاش را در کنار مغازهاش یا در روم باستان انجام میداد، زمانی که حمامها و میخانهها با تختههای سفالی با متن و نمادهایی برای نشان دادن فعالیتها مشخص میشدند.
حتی در خرابههای بمبئی، به نظر میرسد تابلوهایی وجود دارد که بوردلوس را تبلیغ می کردند - مدرکی که ثابت میکند تا زمانی که چیزی برای فروش یا تجارت وجود داشته، انسان راهی برای تبلیغ آن پیدا کرده است.
در شرق، چاپ چوبی ابتدایی در اوایل 3000 سال قبل از میلاد وجود داشت، جایی که نوارهای ابریشم دارای تصاویر تزئینی یا تکههایی از متن نمایشی بود.
اینها لزوماً پوستر یا علائم نبودند، اما تکنیک های توسعه یافته و مورد استفاده بودند که پایه و اساس صنعت چاپ مدرن را بعدا تشکیل دادند.
در دهه 1440 میلادی، چاپخانه گوتنبرگ، تکرار پذیری پروسه چاپ را برای چاپ تبلیغات و ایده ها، رویدادها یا محصولات چاپی آسانتر کرد. برخی از نشانههای کوچکی از این صنعت، در نمایشهای شکسپیر از اواخر دهه 1500 آمده شد.
در سال 1631، Théophraste Renaudot شروع به چاپ روزنامه La Gazette کرد، اولین روزنامه هفتگی، که اولین آگهی های شخصی شناخته شده را برای تبلیغ مشاغل و خدمات موجود در گوشه و کنار پاریس چاپ و نمایش می داد.
تقریباً 150 سال بعد، در سال 1786، ویلیام تایلر اولین آژانس تبلیغاتی اختصاصی را در لندن افتتاح کرد و شبکهای از چاپگرهای کوچک روزنامههای منطقهای را با کسانی که مشتاق تبلیغ در جوامع خاص خود بودند، ایجاد کرد.
با این حال، همه این نمونه ها، محدود هستند. روزنامه ها هزینه دارند و به وضوح برای مخاطبان مرد طبقه بالاتر، و باسواد طراحی شده بودند.
روزنامه ها تنها میتوانست به دست کسانی برسد که از کنار توزیعکننده خاصی عبور میکردند.
حتی با وجود یک دستگاه چاپ، بازتولید پوسترها و اطلاعیههای کوچک آن روز پرهزینه و زمانبر بود و از خوانایی بالایی برخوردار نبود.
از یک و نیم متر دورتر، تبلیغ یک نمایشنامه از آگهی تبلیغاتی یک خیاط، تقریبا غیر قابل تشخیص بود.
تغییر واقعی بازی، تولد لیتوگرافی رنگی (به طور خاص، کرومولیتوگرافی) بود که در اواخر دهه 1870 به شهرت رسید.
در حالی که در آن زمان انواع این تکنیک در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گرفت، ژول شرت به عنوان اولین صنعتگری شناخته می شود که واقعاً پتانسیل آن را در دنیای تبلیغات مشاهده کرد - از این رو نام مستعار او: پدر پوستر است.
شرت با ایجاد بیش از 1000 پوستر در طول زندگی خود، شهروندان پاریس را با طرح های پاستلی حباب دار که همه چیز را از نمایش های کاباره گرفته تا دوچرخه را تبلیغ می کرد، مسحور کرد.
تصاویر او به معنای واقعی کلمه هر دیوار عمومی موجود را می پوشاند و خیابان ها را به یک گالری هنری واقعی تبدیل می کرد.
گربهای که در طراحیاش برای Dubonnet ظاهر شد، یک شبه به یک سلبریتی تبدیل شد (آن را با مارنی سگ اینستاگرام مقایسه کنید که یک شبه به شهرت میلیونی رسید!)، و زنان خروشان (به خصوص پوستر مو قرمز با لباس زرد) که نمادی از زیبایی زنان «Chérettes» لقب گرفت.
ناگهان تبلیغات نظر همه را به خود جلب کرد. پوسترها متحد کننده بزرگ فرهنگی بودند - تصاویر روشن برای جلب توجه رهگذران صرف نظر از کلاس، تحصیلات یا جنسیت.
زبان بصری با شخصیتها و موقعیتهای نمادین توسعه یافت. مفاهیم فروش از طریق استفاده از جذابیت زنان، شوخ طبعی و ترس متولد شدند - و برای عموم مردم جدید بود و آن را دوست داشتند.
تقریباً در همان دورانی که پوسترهای شرت در اوج محبوبیت خود بود، تولوز لوترک مأمور شد تا اولین و مشهورترین پوستر خود را بسازد: شاهکاری سه ورقی برای تبلیغ مولن روژ.
در حالی که امروزه پوسترهای او بیشتر از هر هنرمند پوستر دیگری در بازار باارزش تر است و قیمت های بالاتری دارد، در آن زمان کار او غم انگیز، مبهم و به سمت زیر شکم ساکنان منحرف مونت مارتر بود.
کار او دقیقاً برعکس کار شرت بود: تاریک، شیطون، منحرف، حتی بیرحم - نمایش روسپیهای همجنسگرا که قبل از اعدام حامیانشان یا مردانشان در خیابانها به دار آویخته میشدند.
در حالی که همه اینها در حال وقوع بود، اقتصاد پاریس با پول طبقه متوسط پس از انقلاب صنعتی در حال انفجار بود.
در این زمان، یک گروه نسبتا جدید از کسب و کارها در جامعه شکل گرفته بود که بیش از هر کس دیگری از تولید انبوه سود بردند و همه سفارشات پوسترهای تبلیغاتی آن زمان را با سرعت بی سابقه ای می گرفتند.
با این حال، شاید مهمترین چیز برای ما این نیست که آنها سفارشات پوسترها را می گرفتند،
بلکه به هنر استفاده شده در تبلیغات خود نیز علاقه داشتند.
نقاشیها هنوز یک سرمایهگذاری نسبتاً گران برای هر خانواری بود، اما لیتوگرافی برای ساخت یا خرید آن گران نبود، و با این حال ارزش تزئینی قابل مقایسهای داشت.
هنگامی که پوسترهای Chéret به صحنه آمد، فروشندگان خدمات چاپی و تبلیغات از قبل، از علاقه شدید به هنر مقرون به صرفه استفاده کردند.
با این حال، بازرگانانی مانند ادموند ساگوت دریافتند که پوستر، توسعه منطقی از چاپ است و از اوایل سال 1881 شروع به ارائه نسخههای ویژه از طرحهای پوستر معروف در گالری خود کردند.
نمایشگاه هایی ترتیب داده شد و باشگاه های جمع آوری پوستر تشکیل شد.
هر ماه، دلالان چاپ فریاد میکشیدند تا بهترین مشتریان را برای سفارش پوسترهایی را که میتوانستند پیدا کنند، و روابطی را با هنرمندان و چاپخانهها ایجاد کردند که تا قرن بیستم نیز ادامه داشت.
کسانی که مشترک آنها میشوند مجموعهای از این طرحها را دریافت میکردند تا در کشوهای چاپی خانههای خود نگهداری کنند.
به همین دلیل است که کشوهای لاغر و بلند را در کابینت های عتیقه از اواخر دهه 1800 می بینید و وسایل خانه نیز به معنای واقعی کلمه برای نمایش بهتر پوسترها ساخته و تغییر داده می شدند.
یک واقعیت جالب این است که: مولن روژ لوترک یک طرح سه ورقی از پوستر بود. ورق سوم، امروزه به ندرت یافت می شود چرا که در زمانی که به برگه های دیگر آن وصل می شد بسیار طولانی می شد و برای یک کشوی چاپی استاندارد بیش از حد بزرگ بود - و از آنجایی که فقط متن بود، اکثر مجموعه داران به جای نگهداری آن، آن را بیرون می انداختند چرا که ارزش تزئینی و گرافیکی نداشت و تنها متن بود.
امروزه، یک کپی از مولن روژ که دارای برگه سوم اصلی باشد می تواند تا نیم میلیون دلار قیمت داشته باشد.
پوستر، اثر هنری یا یک طرح گرافیکی؟
با تاریخچه ای که از پوستر شرح داده شد، این سوال پیش می آید که آیا پوستر یک اثر هنری است یا یک اثر ساختگی؟
و در کجای طیف بین هنر و طراحی قرار دارد؟
پاسخ به هر دو سئوال مثبت است.
همانطور که در ابتدای این نوشته اشاره کردیم، پوسترها هنر والایی نیستند.
هرگز هم قرار نبود در موزه نگهداری شوند یا حتی برای آیندگان نگهداری شوند.
هدف آن به اندازه تبلیغات تلویزیونی امروزی زودگذر و هدفمند است.
و با این حال، بزرگترین هنرمندان پوستر توانستند رسانه را فراتر از قلمرو تبلیغات صرف کنند و تصاویری به زیبایی یک اثر هنری تاریخی خلق کنند.
این طراحان جوهره هنرهای زیبا را به خیابان ها آوردند و انحصار و امتیاز آن را حذف کردند.
در عین حال، پوسترها به عنوان مصنوعات دوران خود عمل می کنند و نحوه مصرف مردم از کالاها و فرهنگ زمانه را روشن می کنند.